SAPTAMA

Doğamız gereği bir yandan içinde varolduğumuz sosyal çevreye uyumlu davranarak “sosyal kabul” görmeyi, öte yandan üstün özelliklere sahip olup aynı sosyal gruptan “ayrışmayı”, “ayrıcalıklar kazanmayı” isteriz.

Doğal olarak anne babalarımız da, bu sosyal ihtiyaçlarını tatmin etmek içgüdüsüyle öncelikle toplumun, mahallenin, özetle “içinde yaşadıkları kültürün” kendilerinden beklediğini düşündükleri ÖRNEK EVLADI, örnek vatandaşı yetiştirmeye çabalarlar.

PROBLEM

Örnek vatandaş yetiştirmek için gösterilen bu TERBİYE ETME çabasını, örgün eğitimle desteklemek neredeyse bilinen tek yöntemdir . (“Benim oğlum mühendis olacak, köprüler yapacak”, ”Kızım doktor olucak, anasına çok iyi bakacak”)

Ana babamızdan aldığımız terbiye, ve bununla paralel olarak yaşantımızın ilk 20 yılı içerisinde örgün eğitimin etkisiyle şekillenen dünya görüşümüzün, günümüzde ve yakın gelecekteki davranışlarımız, profesyonel tavrımız üzerinde yaratabileceği olumsuz etkileri minimize etmek için öncelikle yıllar içerisinde yerleşik hale gelmiş bilişsel tuzakları (yerleşik akıl yürütme kalıplarını, önyargıları) fark etmemiz çok önemli

ÇÖZÜM ÖNERİSİ

Bilişsel Tuzaklara Birkaç Örnek

Aşağıda işaret edilen birkaç temel bilişsel tuzağı irdelemek bu ve benzeri tuzaklara düşmemek için yapabileceğimiz kapsamlı öğrenme ile ilgili ilham verici bir adım olabilir.

1-YETMİNKARLIK (Doyumcul problem çözme eğilimi) “Satisficing”

YETMİNKAR (doyumcul) Problem Çözme Eğilimi

Herbert Simon’a göre bir problemle karşı karşıya olduğumuzda, o problemi ortadan kaldırmak için karşımıza çıkan ilk YETERLİ ve TATMİN EDİCİ çözümü uygular, mükemmel çözüm için ekstra efor harcamayız. Bu perspektiften baktığımızda birçok insanın çalışma hayatında karşı karşıya geldiği problemleri (şayet tutkulu olduğu bir alanda değilse) YETMİNKAR bir tavırla çözeceğini ve bu düşünme şeklinin asıl potansiyelimize olan yolculuğumuzda bizi yavaşlatıcı olabileceğini söyleyebiliriz.   HERBERT ALEXANDER SİMON RASYONEL KARAR (MAKALE)

---

2-Aksiyon Odaklı Düşünme

Elinde çekiç olan birine her şey çivi gibi görünür

Anonim

Yöneticiler bir problemle karşılaştılarında “Bu nedir?” yerine “Bu neye benziyor?” çerçevesiyle düşünmeye ve yüz yüze oldukları problemi daha önce çözdükleri problemlerden birine bezetmeye yönelik akıl yürütebilirler.

Bu akıl yürütme birinci tuzak “YETMİNKARLIK” etkisi ile ortaya çıkar ve eski problemi çözerken işe yaramış metodu yeni problemde de kullanma riski yaratır

Tanısal Düşünme Video

Yöneticiler yüzleştikleri problemleri daha önce çözdükleri problemlere benzetmeye ve daha önce işe yaramış çözüm metotlarını kullanmaya eğilimlidirler

Ancak çoğunlukla semptomu ortadan kaldırmaya yarayan, üzerinde yeterince düşünülmemiş çözümler optimum olmayabilir, KÖK SEBEP ortadan kalkmadığı sürece problem çözülmeyebilir.

Tanısal düşünme yaklaşımı bu anlamda etkili bir çerçevedir

ÖRNEK

Çoğunlukla hareket halinde, aktif, koşuşturan kişilerle çalışmayı tercih eder bu bireylerin daha efektif olduğuna dair pozitif bir önyargı taşırız.

Doğal olarak bu bilişsel önyargı optimum kararlar vermemizi engelleyebilir

Aşağıdaki makalede ayrıntılı bir şekilde anlatılan KALECİ VAKASI buna iyi bir örnektir

İki kaleciye 10 adet penaltı çekilecek ve sonuca göre bu iki kaledine bir tanesi takıma alamak için tercih edilecektir.

iki kaleci de 5 gol kurtarır, ancak bir kaleci diğerine kıyasla çok daha az hareket etmiş, neredeyse kalede durduğu yerde kurtarmıştır penaltıları, içgüdüsel olarak hareketli, uçarak, zıplayarak 5 şut kurtaran kalecinin daha iyi bir seçim olduğu düşünülür.

Aksiyon Odaklılık - Kaynak Makale (Organizasyonlar Neden Öğrenmiyor- HBR)

---

Okuma Önerileri

Pearson Türkiye işbirliğiyle hazırlanmış Liderliğin Esasları Profesyonel Gelişim Programı, varlığını iş dünyasında sürdüren her profesyonelin yaşam kalitesine katkıda bulunacak şekilde kurgulandı.

İkişer günlük 3 modülden oluşan oturumlar bireyin öz farkındalığını destekleyen kavramlara odaklanarak başlayıp, organizasyonun en tepesinde ihtiyacımız olacak yetkinliklerle odaklanarak bitiyor.